ERGEN » ERGEN PSİKOLOJİSİ
« önceki sayfaya dönGelişim süreci ve Madde kullanımı
Ergenlerde madde kullanımı daha çok deneme ya da kötüye kullanımı tarzında olduğu için, yetişkinlerde uygulanan bağımlılık kriterlerinin hepsini kullanmak geçerli bir yöntem olmayabilir.
Gelişim süreci ve Madde kullanımı
Ergenlerin gelişim süreçleri içinde yerine getirmeleri gereken sosyal ve bilişsel belli başlı bir takım görevleri vardır.
Başta bireysel kimlik oluşturma gelir. Bunu başarıyla tamamlayan bir ergen ebeveynlerinden bağımsız bir birey olduğunu kabul etmiş ve yetişkinlik dönemine ait görevlerini yerine getirmekte kullanacağı bir takım becerileri edinmiştir.
Kendi kimliklerini oluşturmak ve bağımsız bireyler olmak için pek çok davranış denerler. Bu sadece ebeveynlerden bağımsız olmak için değil, özerk birer birey yani yetişkin olmak için yaptıkları girişimlerdir.
Madde kullanımı da ergenlerin bu dönemde denedikleri davranışlardandır. Madde kullanmak çoğu zaman bağımsızlık ve özerkliğin simgesidir
Madde kullanımını tetikleyengelişimsel davranışlar
‘Ebeveynlerden bağımsız bir kimlik oluşturma çabası
‘Alternatif tutumlar,yaşam tarzları,ve davranışlar deneme
‘Arkadaş grubunun tutum ve davranışlar üzerine üstündeki etkisinin artması
‘Kendilerine yetişkin gibi davranılmasınıisteme
Madde kullanımının gelişimsel sonuçları
Ergenlerde madde kullanımı, gelişimsel görevlerini uygun şekilde yerine getirmelerini engellemektedir. Sonuçta iş, okul,aile gibi pek çok alanda sorunlar çıkmakta. Kimlik oluşturma,
bağımsız bir birey olarak kendini ortaya koyma gibi pek çok gelişimsel görev engellenmekte.
Sonuçta madde kullanan ergen akranlarının gerisinde kalmakta, bu onu çaresizliğe sevk
etmekte ve madde kullanımı sürmektedir.
Madde kullanımının gelişimsel aşamaları
Ergen gelişip olgunlaşırken onu geleneksel, kabul gören tutum ve davranışlara ya da kabul görmeyenlere yönelten etkenler bulunmaktadır.
Uygun olmayanlara yönelmek , madde kullanımı ve bağımlılık için risk etkenleri olarak düşünülebilir.
Araştırmalarda alkol ve madde kullanımında tutarlı gelişimsel bir seyir olduğu görülmüş.
1.Ergenler önce alkol(bira,şarap) ve sigara gibi yasal olan maddeleri denemektedirler
2.Bira ve şarabı rakı ,viski gibi daha sert içkiler takip etmektedir
3.Alkol kullanımını esrar , esrarı diğer yasa dışı uyuşturucular takip etmektedir
Bu süreç cinsiyet ve ergenin içinde bulunduğu kültüre göre farklılıklar gösterebilir.
Klinik olarak aşamalar
Deneme süreci içinde ergen, maddenin etkisiyle oluşan duygudurum değişiklerinin farkına varmaktadır.
Düzenli kullanmaya başladığı dönemde aslında bir anlamda duygudurum değişikliğini aramaktadır
Günlük kullanımda ise, duygudurum değişiklikleri ile uğraşmak tüm zamanını almaktadır.
Bağımlılıkta ise, yoksunluk belirtileri gidermek ve kendisini sadece normal hissedebilmek amacıyla madde kullanmaktadır.
Ergenin madde kullanımı erişkinlikte üç ayrı biçimde sürebilmektedir.
1.Aynı düzen ve dozda madde kullanımına devam
2.Madde kullanımını azaltma veya kesme
3.Giderek kullandığı madde miktarında artma ve farklı maddelere geçmeMadde kullanımı için risk etkenleri
Madde kullanımının risk etkenleri çoğuldur. Araştırmacılar bir çok teori ortaya atmışlar.Bazıları gelişim dönemi içinde ergenlerin kullanım davranışını öğrendiklerini , bazıları ise madde kullanan ergenlerin genetik olarak yatkın olduklarını iddia etmişlerdir.
Risk etkenlerinin belirlenmesi ergenlerde madde kullanımının gelişimsel rolünü anlamada önemlidir.
Bu dönemde çıkan risk etkenleri :
1.Arkadaş grubuna bağlı etkenler,
2.Ebeveyne bağlı etkenler
3.Kişiye bağlı etkenler
4.Biyolojik etkenler
5.Toplumsal,kültürel,sosyal etkenler Arkadaş grubu etkenleri
Ergenlikte arkadaşların önemi arttığından, madde kullanımıdavranışını belirlemede arkadaş grubunun etkisi büyüktür.
Buna bağlı risk etkenleri:
1.Arkadaşlarının madde kullanması
2.Arkadaş grubunun madde kullanımı ile ilgili tutumları
3.Arkadaş grubuna bağlılık (yönelme)
4.Arkadaş grubunun madde kullanımı yada tutumları ile ilgili algıları
Arkadaş grubunun etkisi diğer risk etkenlerinden, özellikle ailesel etkenlerden etkilenmektedir.
Ergenin ailesi ile kurduğu bağ güçlü ise arkadaş baskısına karşı gelebilir.
*Aile /ebeveyn etkenleri
*Aile büyüklerinden birinin madde kullanması
*Ebeveynlerin madde kullanımı ile ilgili tutum ve düşünceleri
*Ebeveynlerin madde kullanımı ve sapkın davranışlara gösterdiği tolerans
*Ebeveyn-çocuk arasında yakınlık ve bağlılık olmaması
*Ebeveynlerin çocuğun yaşamı ile ilgili olmaması
*Uygun olmayan disiplin yöntemleri(hiç disiplin olmaması veya aşırısı)Bireysel etkenler
‘Erken çocukluk özellikleri (öfkeli,sinirli olma, aşırı utangaç veya isyankar olması, erken davranış problemleri)
‘Okulda başarısızlık
‘Erken yaşta madde kullanmaya başlama
‘Ergenlikte madde kullanımına yönelik tutum ve inançlar
‘Tehlike içeren davranışlar sergileme Biyolojik etkenler
‘
Genetik
‘Maddelere verilen fizyolojik tepkiler ‘Var olan nöropsikolojik eksiklikler
‘KişilikToplumsal,Kültürel,Sosyal Etkenler
‘Düşük sosyoekonomik düzey‘Nüfusun çok olması
‘Fiziksel şartların kötü olması
‘Yüksek suç işleme oranı
‘Yaygın madde kullanımı
‘Maddeye kolay ulaşabilmeGenel Bağımlı Davranışları 1
Madde kullananlar genelde bağımlı olduklarını kabul etmezler
Maddeyi hemen kesmek niyetinde değildirler
Maddenin kendine zarar verdiğine inanmamaktadırlar
Çevresindeki herkes ona bırakmasını söylediği için o sizden de aynı davranışı beklemektedir
Tercih maddesini kullanmayı kesse bile başka maddelere devam etme niyetindedir
Yaşam biçimini değiştirmeyi düşünmezler
Adsız alkolikler(AA) ve Adsız narkotikler(AN) gibi kendine yardım gruplarının gereksiz olduğuna inanırlar2
‘Hep başkalarını suçlarlar
‘İstedikleri zaman bırakabileceklerine inanırlar
‘Eski ve özellikle madde kullanan arkadaşlarıyla görüşmeye devam etme eğilimi gösterirler
‘Talepkardırlar
‘Sınırlarınızı zorlarlar
‘Tehditkardırlar
‘Bahane uydurma konusunda ustadırlar
‘Tedaviye karşı ambivalandırlar Bağımlılık yapan maddelerin kullanımının önlenmesi
‘Bağımlılık yapan maddelerin bulunabilmesinin engellenmesi
Bu maddeleri kullananlarla mücadele edilmesi (bunlar daha çok polisiye usullere gereksinim duyar)
‘Eğitimsel ve psikolojik olarak madde kullanımı ile mücadelede kullanılan yöntemler:
1.Caydırma
2.Bilgilendirme
3.Kişiliğini güçlendirme
4.Sosyal becerileri arttırma
5.Uyuşturucu karşıtı bir tutum kazandırmaMadde Bağımlılığına Yönelik
Koruyucu Önlemler
‘ Birincil Koruma Önlemleri
*Eğitim
-Okulda
-Ailede
-Çalışanlara
-Medya(sigara.alkol,madde kullanımına karşı kültürün ve normların yaygınlaştırılması
Basın yayın kuruluşlarının konuya ilişkin yanıtlarının denetlenmesi ve sorumsuz <özendirici, tedaviden caydırıcı> yayınlara yaptırım uygulanması
Sigarave alkol reklamlarının yasaklanması
Toplum için önemli ve tanınan kişilerin bu konudaki tutumları ve mesajları
Hastalar ve yakınları;Hekimler *Olumlu bir çevre sağlamak
Ekonomik düzeylerin iyileştirilmesine yönelik önlemler
Barınma, beslenme vb temel gereksinimlerin sağlanması
Çocuk ve gençlere yönelik park, spor sahası gibi yerlerin çoğaltılması ve boş zaman etkinliklerine yönelik olanakların sağlanması
*Koruyucu özel önlemlerin alınması Madde kullanma ve bağımlılık riski olan çocuklara yönelik müdahalelerin planlanması
Evsizlere yönelik müdahalelerİkincil koruma önlemleri
Erken tanı
Konuya ilişkin epidemiyolojik çalışmaların yapılması
Birinci basamakta ve diğer uzmanlık dallarında başvuran hastaların sigaraalkol- madde kullanımı açısından değerlendirilmesi ve müdahalelerin planlanması
Okul hemşireleri, rehberlik uzmanları, sosyal çalışmacılar vb.nin artırılması
Hukuk veya ceza sistemi içinde madde kullanımı olan olguların belirlenmesi
Bazı işyerleri ve riskli çevrelerde yaşayanlara ilişkin taramaların yapılması
Uygun tedavi
Bağımlılık tedavisinde uzmanlaşmış personel sayısının arttırılması Tedaviye ilişkin ilaçlar ve tedavi ortamlarına yönelik geliştirmelerin yapılması
Genel hastane detoksifikasyon ünitelerinin oluşturulması
Cezaevlerinde madde bağımlılığı tedavi hizmetleri
Adli zorunlu tedavi uygulamalarında kalitenin arttırılması
Başvuranın isim vermeden tedavisini sağlamaya yönelik önlemlerin alınmasıÜçüncül Koruma Önlemleri
Ayaktan ve yatarak bağımlılık tedavi izleme
ünitelerinin yaygınlaştırılması
Gündüz hastaneleri
Rehabilitasyon merkezleri
YASAL UYARI : www.gelisimuzmani.com'un içeriği ziyaretçilerini bilgilendirmeye yönelik hazırlanmış olup sağlıkla ilgili konularda tıbbi teşhis, tedavi veya reçete bilgisi özelliği taşımaz. www.gelisimuzmani.com sağlıkla ilgili tüm konularda en doğru bilginin doktorundan öğrenilebileceğini savunur. Sitemizdeki bilgiler bu amaçla kullanılmamalıdır.
Bu Yazıyla İlgili Yorumlar
Bunlar da İlginizi Çekebilir
ERGEN EBEVEYNİ OLMAK
» Ergenlik Ve Büyüme Hormonu Eksikliği» Ergenlikte Gelişim ve Sorunlar» Ergenlikte Cilt Bakımı Önerileri
En Çok Okunan Yazılar
|
|
Ergenlik Ve Büyüme Hormonu Eksikliği
Ergenlik çocuktan erişkinliğe geçiş süreci olarak tanımlanır... » Devamını Okuyun!
|
|
Gelişim süreci ve Madde kullanımı
Ergenlerin gelişim süreçleri içinde yerine getirmeleri gereken sosyal ve bilişsel belli başlı bir takım görevleri vardır.... » Devamını Okuyun!
|
Ergenlikte Gelişim ve Sorunlar
Ergenlik, çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemidir.... » Devamını Okuyun!
|
Ergenlikte Cinsel Eğitim
Cinsellik bireyin psiko-sosyal ve fizyolojik gelişiminin olmazsa olmaz bir parçasıdır. İşte insan yaşamının hemen her döneminde var olan ve her dönemi... » Devamını Okuyun!
|
Ergenlikte Cilt Bakımı Önerileri
Sivilcenin ilacı sudur. Yüzünüzü bol bol yıkayın!.. ... » Devamını Okuyun!
|
Ergenlik Döneminde En Sık Rastlanan Duygu Biçimleri
Ergenlikte korku tepkisi bir anlamda çocukluktakiyle eşdeğerdir.... » Devamını Okuyun!
Popüler Kategoriler
Şu ana kadar 18160 kez incelendi! ERGEN PSİKOLOJİSİ
Şu ana kadar 11737 kez incelendi! BİYOLOJİK DEĞİŞİM VE GELİŞİMİ
Şu ana kadar 7622 kez incelendi! CİLT BAKIMI
Şu ana kadar 6205 kez incelendi! OKUL YAŞAMI
Şu ana kadar 5896 kez incelendi! SAĞLIKLI BESLENME
Şu ana kadar 5386 kez incelendi!
