Ergenlik Döneminde Enerji ve Besin Öğesi İhtiyacı
Ergenlikte büyümenin hızlanmasıyla vücudun enerji ve besin öğelerine olan ihtiyacı artar. Günlük enerji ihtiyacı fiziksel aktivite ile ilgilidir.Sporla uğraşıyor veya hareketli ise enerji ihtiyacı da artar.
Büyüme ve gelişme hızlı olduğu için günlük enerji ve protein ile birlikte vitamin ve mineraller de verilmelidir. Enerji, protein eksikliği ile vitamin ve mineral eksikliğinin oluşturduğu engelleme ile boy artım hızı gecikir ya da azalır. Karbonhidrat ve yağdan zengin bir beslenme şişmanlığa yol açar.
Alınması gereken en az protein miktarı, kız-erkek 0,8 mg/kg/gün ( günde kilogram başına 0,8 gr ) olarak kabul edilir. Bunun yarıdan çoğu süt,yumurta,et gibi biyolojik değeri yüksek , örnek protein niteliğinde olmalıdır.Yeterli miktar enerji ,protein ve özellikle örnek protein alınan beslenmede tüm besinsel öğelerin alındığı varsayılır. Ek olarak vitamin ve minerallere de yer verilmelidir.
WHO (Dünya Sağlık Teşkilatı) tarafından hazırlanan listede ergenlik döneminde enerji gereksinimi aşağıdaki şekildedir.
ERKEK KIZ |
Yaş kg kg/kcal kcal kg kg/kcal kcal |
10 33.9 74 2500 33.8 68 2300 |
11 36.7 71 2600 37.7 62 2350 |
12 40.2 67 2700 42.4 57 2400 |
13 45.5 61 2800 47.0 52 2400 |
14 51.7 56 2900 50.3 50 2500 |
15 56.6 53 3000 52,3 48 2500 |
16 60.1 51 3050 53.6 45 2420 |
17 62.4 50 3100 54.2 43 2300 |
18 63.7 49 3100 54.6 42 2270 |
19 65.0 47 3020 55.0 40 2200 |
Döneminde Beslenme Problemleri ve Alışkanlıkları
Ergenlik döneminde yetersiz ve dengesiz beslenme problemleri arasında şişmanlık ( obozite) ve daha çok kızlarda görülen anorexia nervosa( psikolojik kaynaklı yemek yememe ) yer alır. Fast-food ( ayakta hızla yenilen hamburger, pizza, kola vb. tüketimi şeklinde, ayaküstü beslenme ) beslenme bol kalorili olduğu için şişmanlığa yol açabilir.
Bol kalorili beslenmeyi sevmesine, tercih etmesine karşı; gençler zayıf kalmak isterler. Çünkü beden algısı konusunda hassastırlar. Güzel ve yakışıklı olmanın zayıf olmak anlamına geldiğini düşünerek magazin kültürünün de etkisi ile erken yaşta zayıflama diyeti yapmaya başlayabilirler. Hiç yememe, idrar söktürücü, kusturucular kullanarak kilo vermeye çalışırlar. Böyle davranılması enfeksiyonlara direnci azaltır. Boy artışının yavaşlamasına yol açabilir.
Ergenlik döneminde bol kalorili yiyecekler sevilir ve tercih edilirken aynı zamanda zayıf kalmak istenir
Ailede ve okulda beslenme eğitimi ve iyi alışkanlıklar ergenlik döneminde de önemlidir. Bol kalorili beslenme alışkanlığı yerine proteinli yiyeceklere özendirilmelidir.
Güzel olmanın aşırı zayıf olmak anlamına gelmediği açıklanmalıdır. Ergenlik döneminde gençlere beslenme, temizlik, bakım ve düzenli yaşamın dış görünüşü de iyileştirdiği benimsetilmelidir. Örneğin cilt sağlığı ve güzelliğinde, iskelet ve dişlerin büyümesi ve sağlığında, normal ağırlığın korunmasında, kas gelişiminde fiziksel ve zihinsel yönden güçlü olmada besin öğelerinin etkileri ve önemi vurgulanmalıdır.
Ergenlik Dönemi İçin Günlük Menü Planlama
Ergenlik döneminde gencin günlük enerji ve besin öğesi ihtiyacı yaptığı etkinliklerin derecesine ve süresine göre farklılık gösterir. Gençlerin cinsiyetlerine göre de beslenme ihtiyaçları farklılaşır. O nedenle günlük menü planlarken bu durum dikkate alınmalıdır.
Ortalama olarak günlük menüde: 2.5 porsiyon süt ve türevleri; 2-2.5 porsiyon et yumurta, kuru baklagil; 3-;4 porsiyon sebze ve meyveler; 6-8 porsiyon tahıl ve türevleri (Kızlarda daha az olmalıdır.) yer almalıdır. 54
Ergenlik döneminde bütün besin grupları yeterli ve dengeli olarak günlük menüde yer almalıdır
Anemi (Kansızlık)
Demir eksikliği anemisi, özellikle menarştan sonra genç kızlarda daha sık görülebilir.
Beslenmeye bağlı anemi, özellikle gecekondu mahalleleri gibi sosyo-ekonomik düzeyi düşük yörelerde yaygın olabilir.
Belirli bölgelerde, sıtma, kancalı kurt, leşmanioz, kalıtsal kan hastalıkları daha sık görülmektedir.
Çocuğun hızla büyüdüğü bu dönemde besinini parazitlerle paylaşmaması çok önemlidir.
Bu yaşta sağlık kuruluşuna getirilen her çocukta Hb ölçülmeli, bölgede yaygın olan hastalıklar aranmalıdır.
Beslenme sorunları
Zayıflık ve aşırı şişmanlık bu yaşta sık görülür. Bu çocuklar sağlık kuruluşunda hekim tarafından değerlendirilmelidir.
Bu durumlarda çocuğun;
• psikiyatri muayenesi için gerekirse 3. basamağa sevki,
• diyabet yönünden değerlendirilmesi,
• tansiyonunun ölçülmesi gerekir.
Gençleri rahatsız eden ergenlik dönemi sivilceleri( Akneler )sağlıklı beslenme ile azaltılabilir. Yağlı gıdalardan fazla tüketilmemeli ve sivilcelerle oynanmamalıdır.
Fiziksel değişikliklerin yanı sıra, psikolojik değişiklikler de gözlenir.
YASAL UYARI : www.gelisimuzmani.com'un içeriği ziyaretçilerini bilgilendirmeye yönelik hazırlanmış olup sağlıkla ilgili konularda tıbbi teşhis, tedavi veya reçete bilgisi özelliği taşımaz. www.gelisimuzmani.com sağlıkla ilgili tüm konularda en doğru bilginin doktorundan öğrenilebileceğini savunur. Sitemizdeki bilgiler bu amaçla kullanılmamalıdır.